VAT 2025: Zmiany w Europie i ich wpływ na przedsiębiorców
Nowy rok to nowe zasady – zwłaszcza w obszarze podatków. Zarówno Słowacja, jak i Rumunia, a także Szwajcaria wprowadzają zmiany, które mogą wywrzeć wpływ na Twój biznes. Co warto wiedzieć, aby nie dać się zaskoczyć?
Słowacja: Nowe stawki VAT – więcej, drożej i… klarowniej?
Od 1 stycznia 2025 roku Słowacja postanowiła podnieść ogólną stawkę VAT z 20% do 23%. Tak, to trzy punkty procentowe różnicy, które mogą odbić się na cenach dla konsumentów i marżach firm. Jeśli działasz w tym kraju, to Twoja księgowość musi być gotowa na te zmiany.
Ale to nie wszystko! Obniżona stawka VAT 10% znika, ustępując miejsca nowej, wynoszącej 19%. Brzmi jak podwyżka? Trochę tak, ale nowa struktura ma uprościć rozliczenia i zmniejszyć ryzyko pomyłek. Dobra wiadomość? Stawka 5% na podstawowe produkty i usługi pozostaje bez zmian – mowa tu m.in. o lekach, żywności czy usługach hotelowych.
Pro tip: Jeśli prowadzisz biznes gastronomiczny, od 2025 roku serwowanie napojów bezalkoholowych będzie opodatkowane stawką 19%, a przygotowywanie posiłków 5%.
Rumunia: E-fakturowanie B2C wchodzi do gry od 2025 roku
Jeśli prowadzisz biznes w Rumunii, to od 1 stycznia 2025 roku czeka Cię rewolucja w wystawianiu faktur. E-fakturowanie w końcu obejmie również transakcje B2C, co oznacza, że dane z faktur dla klientów indywidualnych będą musiały być zgłaszane do rumuńskich organów podatkowych. Szykuje się kolejny krok w cyfryzacji podatków, a Ty powinieneś być na niego gotowy.
Co zmienia się w systemie E-Factura?
Do tej pory system E-Factura obejmował transakcje między firmami (B2B) oraz między firmami, a instytucjami publicznymi (B2G). Od 2025 roku do tego grona dołączą również transakcje z klientami indywidualnymi (B2C). Brzmi jak spore wyzwanie? Może trochę, ale to także szansa na lepszą organizację i większą przejrzystość w relacjach z organami podatkowymi.
Jak się przygotować?
Nie ma co odkładać przygotowań na później. Oto kroki, które musisz podjąć, aby Twoja firma była gotowa na nowe wymogi:
➜ Zdobądź certyfikat podpisu cyfrowego. Każda firma wystawiająca faktury B2C w systemie E-Factura będzie musiała posiadać kwalifikowany certyfikat podpisu cyfrowego. Jeśli brzmi to dla Ciebie jak technologiczne wyzwanie – spokojnie, możemy pomóc w trakcie rejestracji.
➜ Zarejestruj się w portalu ANAF. Aby zgłaszać faktury w nowym systemie, musisz mieć zarejestrowany certyfikat w rumuńskim urzędzie skarbowym ANAF. Tak, to kolejne formalności, ale lepiej zająć się tym wcześniej niż w ostatniej chwili.
➜ Poznaj format XML. Wszystkie faktury będą musiały być zgłaszane na portalu ANAF w formacie XML. Co ważne, system nie przewiduje alternatywnych form przesyłania danych, więc Twoje oprogramowanie księgowe musi być gotowe na tę zmianę.
Od teraz każda faktura wystawiona klientowi indywidualnemu będzie musiała zostać zgłoszona organom podatkowym. Co więcej, obowiązek ten dotyczy nie tylko dokumentów w formie papierowej, ale także tych generowanych elektronicznie. To oznacza więcej formalności, ale też większą kontrolę nad finansami – w końcu wszystko będzie zorganizowane w jednym systemie.
E-fakturowanie B2C to kolejny krok w stronę pełnej cyfryzacji systemu podatkowego Rumunii. Dzięki temu administracja podatkowa zyskuje większą przejrzystość, a firmy muszą dostosować się do nowoczesnych standardów. Jeśli Twoja firma działa na tamtejszym rynku, nie ma ucieczki – ale z odpowiednim przygotowaniem wszystko pójdzie gładko.
Rumunia: SAF-T – Nowy obowiązek raportowania od 2025 roku
Od 1 stycznia 2025 roku w Rumunii zacznie obowiązywać nowy wymóg raportowania danych podatkowych i księgowych w formacie SAF-T (Standard Audit File for Tax). Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą na tym rynku, przygotuj się na zmiany – ten standard, podobny do polskiego JPK, obejmuje szczegółowe raportowanie praktycznie wszystkich transakcji realizowanych przez Twoją firmę.
Czym jest SAF-T i dlaczego warto o nim wiedzieć?
SAF-T to międzynarodowy standard, który umożliwia elektroniczny transfer danych z rejestrów księgowych i podatkowych do organów podatkowych. W Rumunii będzie on wdrażany za pomocą deklaracji D406, wymagającej szczegółowego raportowania danych finansowych.
Co obejmuje SAF-T?
- Wszystkie informacje księgowe, finansowe i podatkowe związane z Twoimi transakcjami w danym okresie.
- Dane muszą być przesyłane w formacie PDF z załączonym plikiem XML, co wymaga odpowiedniego oprogramowania księgowego.
Nawet jeśli Twoja firma jest jedynie zarejestrowana do VAT w Rumunii, a nie prowadzi pełnej działalności gospodarczej, obowiązek raportowania SAF-T i tak Cię obejmie. To ważne, by już teraz upewnić się, że masz odpowiednie narzędzia do generowania i przesyłania danych w wymaganym formacie.
Jak to działa?
➜ Format danych. Deklaracja D406 wymaga użycia pliku XML, zawierającego dane księgowe pobrane bezpośrednio z Twojego systemu księgowego. Co ważne: Ręczne sporządzanie raportów nie wchodzi w grę – wszystko musi być generowane automatycznie przez system.
➜ Standardy i nomenklatury. Aby dane były zgodne z wymogami, musisz stosować standardy określone przez rumuńskie organy podatkowe ANAF oraz międzynarodowe normy (ISO). Wymaga to aktualizacji oprogramowania księgowego i odpowiedniego przygotowania zespołu.
➜ Okresowość raportowania. Raporty będą składane miesięcznie lub kwartalnie, w zależności od terminu składania deklaracji VAT Twojej firmy.
Okres przejściowy – trochę więcej czasu na start
Dobra wiadomość jest taka, że Rumunia przewidziała okres przejściowy. Raporty za okres od stycznia do czerwca 2025 roku można składać do 31 lipca 2025 roku – bez ryzyka kar za opóźnienie. To jednak nie oznacza, że warto czekać do ostatniej chwili.
Jak się przygotować?
- Zainwestuj w odpowiednie oprogramowanie księgowe – tylko ono pozwoli Ci generować pliki XML zgodne z wymogami ANAF.
- Szkolenie zespołu księgowego – znajomość zasad raportowania w formacie SAF-T to klucz do uniknięcia błędów.
- Przetestuj system – im szybciej zaczniesz działać w nowym formacie, tym łatwiej unikniesz problemów w przyszłości.
Rumunia: RO e-Transport – Cyfrowa rewolucja w monitorowaniu transportu
Nowoczesność dotarła również do systemów monitorowania transportu w Rumunii. Od 2025 roku działa tam RO e-Transport – platforma cyfrowa, która ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego i walkę z nielegalnym handlem. Chociaż brzmi to jak spore wyzwanie, odpowiednie przygotowanie pozwoli Ci uniknąć problemów.
Kogo dotyczy obowiązek zgłoszeń?
Jeśli transportujesz towary w Rumunii, prawdopodobnie będziesz objęty nowymi regulacjami. Zgłoszeń muszą dokonywać m.in.:
- Importerzy i eksporterzy wskazani w deklaracjach celnych.
- Dostawcy i nabywcy w transakcjach wewnątrzwspólnotowych oraz krajowych.
- Depozytariusze – jeśli towary są przechowywane w Rumunii przed dalszym transportem.
- Podmioty w procedurze call-off-stock – niezależnie od tego, czy towary są wysyłane, przechowywane, czy zwracane.
Krótko mówiąc, jeśli Twoja firma ma jakikolwiek związek z transportem towarów przez Rumunię, zgłoszenia w systemie RO e-Transport to Twój nowy obowiązek.
Jakie pojazdy są objęte procedurą?
Nie wszystkie pojazdy drogowe podlegają monitoringowi. Regulacje dotyczą transportu realizowanego przez pojazdy:
- O masie całkowitej co najmniej 2,5 tony.
- Załadowane towarami, których masa brutto przekracza 500 kg lub wartość wynosi więcej niż 10 000 lei.
Jeśli Twój transport spełnia te kryteria, przygotuj się na dostosowanie do nowych wymagań.
Jak zgłosić transport?
Zgłoszenie w systemie RO e-Transport to kilka kroków, ale wymaga odpowiedniej organizacji. Oto, co musisz zrobić:
➜ Uzyskaj dostęp do systemu SPV. Aby zgłosić transport, musisz zarejestrować swoją firmę w wirtualnej przestrzeni prywatnej (SPV). Wymagany będzie autoryzowany podpis elektroniczny oraz pełnomocnictwo notarialne.
➜ Wypełnij formularz zgłoszeniowy. Z systemu uzyskasz unikalny kod rejestracyjny (UIT) dla każdego transportu. Kod ten należy przekazać operatorowi transportu, który przekaże go dalej kierowcy.
➜ Dostarcz komplet danych. Twoje zgłoszenie powinno zawierać:
-
- Dane nadawcy i odbiorcy.
- Szczegóły towarów (ilość, wartość, cechy).
- Informacje o środkach transportu.
- Miejsca załadunku i rozładunku.
Kluczowe terminy i ważność kodu UIT
Nie odkładaj zgłoszenia na ostatnią chwilę! Transport musi zostać zgłoszony najpóźniej 3 dni przed przekroczeniem granicy Rumunii lub w momencie wyjazdu pojazdu. Kod UIT pozostaje ważny przez:
- 5 dni kalendarzowych – dla większości transportów.
- 15 dni – dla zakupów wewnątrzwspólnotowych lub tranzytu.
Po wygaśnięciu kodu jego ponowne użycie jest zabronione, a naruszenie tego przepisu może kosztować Cię sporo.
Kary za niedopełnienie obowiązków
Nie zgłosisz transportu? A może zgłosisz nieprawidłowe dane? Musisz liczyć się z konsekwencjami:
- Grzywny od 20 000 do 100 000 RON.
- Możliwość konfiskaty towarów, jeśli nie zostaną zgłoszone w systemie.
Obowiązki przewoźnika
Nie zapominaj, że RO e-Transport nakłada też obowiązki na przewoźników. Należą do nich:
- Wyposażenie pojazdów w systemy GPS.
- Przekazywanie aktualnych danych o lokalizacji pojazdu.
- Zapewnienie, że kierowca ma przy sobie kod UIT oraz wymagane dokumenty.
Podsumowanie
Rok 2025 przynosi znaczące zmiany w obszarze podatków w Europie, które wpłyną na działalność przedsiębiorców w Słowacji, Rumunii i Szwajcarii.
Słowacja: Stawki VAT ulegają podwyżce – ogólna wzrasta z 20% do 23%, a obniżona stawka 10% zostaje zastąpiona nową stawką 19%. Stawka 5% na podstawowe produkty i usługi pozostaje bez zmian.
Rumunia: E-fakturowanie: Obowiązek rozszerza się na transakcje B2C, co oznacza konieczność zgłaszania faktur dla klientów indywidualnych w systemie RO e-Invoice. SAF-T: Standard raportowania podatkowego obejmie wszystkie firmy zarejestrowane do VAT, wymagając szczegółowego raportowania w formacie XML. RO e-Transport: Platforma cyfrowa do monitorowania transportu towarów wprowadza obowiązek zgłaszania transportów spełniających określone kryteria.
Szwajcaria: E-commerce zostaje objęte nowymi przepisami VAT. Sprzedawcy będą naliczać VAT i odprowadzać go bezpośrednio do szwajcarskiego urzędu podatkowego, co uprości transakcje z klientami.
Przedsiębiorcy powinni już teraz przygotować się na nadchodzące zmiany, inwestując w odpowiednie narzędzia i szkolenia, aby uniknąć kar i nieprzewidzianych trudności.
