System BDO w Hiszpanii – co muszę wiedzieć?
Spis treści
Jeżeli sprzedajesz w Hiszpanii produkty w opakowaniach – niezależnie, czy są to kartony, folie czy plastik – zasadniczo stajesz się w świetle prawa „producentem produktu”. Oznacza to obowiązek wpisu do sekcji opakowaniowej RPP, uzyskania numeru rejestrowego (który następnie trzeba umieszczać na fakturach i dokumentach handlowych) oraz corocznego raportowania danych o opakowaniach. Raporty składa się do 31 marca i obejmują one opakowania wprowadzone w poprzednim roku kalendarzowym. Dla firm, które działały już na rynku w chwili wejścia w życie rozporządzenia, termin pierwotnej rejestracji wynosił trzy miesiące.
Warto wiedzieć, że jeśli prowadzisz sprzedaż transgraniczną bez siedziby w Hiszpanii, musisz wyznaczyć upoważnionego przedstawiciela. W przeciwnym razie odpowiedzialność może spaść na platformę e-commerce, przez którą sprzedajesz swoje towary – a ta odpowiada wówczas subsydiarnie jak producent.
Hiszpania podchodzi do kwestii środowiskowych bardzo rygorystycznie. Za naruszenia przepisów grożą kary administracyjne od 2 001 euro do nawet 3,5 mln euro, w zależności od tego, czy czyn zostanie zakwalifikowany jako lekki, poważny czy bardzo poważny, oraz od rodzaju odpadów.
Trzeba też pamiętać, że procedury odpadowe – takie jak wydawanie zezwoleń czy część wpisów – prowadzone są na poziomie wspólnot autonomicznych. Krajowe zgłoszenia przewozów odpadów realizuje się natomiast poprzez system e-SIR. Z kolei wpisy producentów do rejestru RPP są już centralne i odbywają się bezpośrednio w MITECO.
Czy w Hiszpanii istnieje BDO?
BDO w Polsce – punkt odniesienia
W Polsce przedsiębiorcy od kilku lat funkcjonują w systemie BDO, czyli w Bazie Danych o Odpadach. To rozwiązanie scentralizowane, obejmujące cały kraj i wszystkie branże. Dzięki niemu w jednym miejscu prowadzi się rejestrację, raportowanie i komunikację z administracją. Dla firm oznacza to, że niezależnie od tego, czy działają w Warszawie, Krakowie czy w małej miejscowości, obowiązki środowiskowe realizują przez ten sam portal. Polska postawiła na prostotę i centralizację – wystarczy raz nauczyć się obsługi systemu, aby sprawnie poruszać się w gąszczu przepisów.
Jak działa system w Hiszpanii?
W Hiszpanii sytuacja wygląda inaczej. Tam nie istnieje jeden, scentralizowany rejestr odpowiadający polskiemu BDO. Zamiast niego funkcjonują dwa odrębne systemy, które dzielą między sobą obowiązki. Pierwszy to Registro de Producción y Gestión de Residuos (RPGR), czyli rejestr związany z wytwarzaniem i gospodarowaniem odpadami. Jest on prowadzony przez wspólnoty autonomiczne, które mają własne platformy i procedury, a dane następnie trafiają do centralnej bazy. Drugi to Registro de Productores de Producto (RPP), który obejmuje różne grupy produktów, w tym także opakowania. Właśnie ta część, wprowadzona rozporządzeniem Real Decreto 1055/2022, jest szczególnie istotna dla firm e-commerce, bo dotyczy wszystkich przedsiębiorców wprowadzających na rynek towary w opakowaniach.
Można więc powiedzieć, że Hiszpania podzieliła obowiązki pomiędzy poziom krajowy i regionalny. O ile wpisy związane z opakowaniami prowadzi się centralnie przez ministerstwo MITECO, o tyle sprawy dotyczące odpadów rozstrzygane są przez poszczególne wspólnoty autonomiczne. W praktyce przedsiębiorca musi nauczyć się poruszać w systemie, który nie jest jednolity, a raczej przypomina sieć połączonych ze sobą baz i procedur.
Różnice między Polską a Hiszpanią
Podstawową różnicą pomiędzy oboma krajami jest stopień centralizacji. Polska stworzyła jeden ogólnokrajowy system, natomiast w Hiszpanii mamy do czynienia z rozproszonymi rejestrami, które tylko częściowo łączą się na poziomie państwa. Dla przedsiębiorcy oznacza to większą złożoność, konieczność sprawdzania, jakie procedury obowiązują w danym regionie i uważnego śledzenia różnic pomiędzy nimi.
Nie oznacza to jednak, że zakres obowiązków jest mniejszy. Wręcz przeciwnie – zarówno Polska, jak i Hiszpania wymagają od firm prowadzenia dokładnej ewidencji, raportowania i ponoszenia odpowiedzialności finansowej za opakowania i odpady. Z perspektywy administracji cel jest ten sam: kontrola przepływu materiałów i zapewnienie, że przedsiębiorcy uczestniczą w kosztach systemu gospodarowania odpadami.
Co to oznacza w praktyce dla przedsiębiorców?
Dla polskich firm, które planują sprzedawać swoje towary na rynku hiszpańskim, konsekwencje są bardzo konkretne. Wpis do rejestru RPP jest obowiązkowy dla każdego, kto wprowadza na rynek produkty w opakowaniach, niezależnie od tego, czy jest to karton, foliopak czy plastikowa koperta. Po rejestracji firma otrzymuje numer, który musi pojawiać się na fakturach i innych dokumentach handlowych. Brak takiego numeru może oznaczać nie tylko ryzyko kary finansowej, ale także blokadę sprzedaży na platformach e-commerce.
Co więcej, obowiązki nie kończą się na samym wpisie. Przedsiębiorca musi co roku, do 31 marca, składać sprawozdanie z masy opakowań wprowadzonych w poprzednim roku. To wymaga prowadzenia dokładnych wyliczeń, nawet jeśli sprzedaje się tylko kilkaset paczek miesięcznie. Jeżeli firma nie ma swojej siedziby w Hiszpanii, musi dodatkowo wyznaczyć lokalnego przedstawiciela odpowiedzialnego za spełnianie wymogów. W przeciwnym razie odpowiedzialność może przejąć sama platforma sprzedażowa, która zostanie potraktowana jak producent.
Przykład z e-commerce
Wyobraź sobie, że prowadzisz sklep internetowy z kosmetykami naturalnymi w Polsce i chcesz rozszerzyć sprzedaż o rynek hiszpański. Paczki wysyłasz w kartonowych pudełkach, zabezpieczasz je folią bąbelkową i zaklejasz taśmą z nadrukiem. Każdy z tych elementów to opakowanie, które w Hiszpanii podlega obowiązkowi raportowania. Oznacza to, że już od pierwszej przesyłki twoja firma staje się w świetle prawa „producentem produktu” i powinna znaleźć się w rejestrze RPP.
Registro de Producción y Gestión de Residuos (RPGR) – podstawowy rejestr odpadów
Podstawa prawna i cel rejestru
Hiszpański Registro de Producción y Gestión de Residuos (RPGR) to odpowiednik polskiego systemu w obszarze gospodarowania odpadami, ale jego konstrukcja jest inna niż w przypadku BDO. Został utworzony na mocy ustawy 22/2011 o odpadach i glebach skażonych, a od 2022 roku jego funkcjonowanie reguluje również nowa Ley 7/2022 de residuos y suelos contaminados para una economía circular. Dane gromadzone w RPGR spływają z poszczególnych wspólnot autonomicznych i są scalane w systemie elektronicznym e-SIR, który pozwala na bieżące monitorowanie przepływu odpadów w całym kraju.
Cel rejestru jest prosty, ale bardzo istotny. Hiszpańskie władze chcą mieć pełną wiedzę o tym, kto wytwarza odpady, jakie są to odpady i co się z nimi dzieje dalej. Dzięki temu można kontrolować cały cykl życia odpadów – od momentu powstania, przez magazynowanie i transport, aż po recykling albo ostateczne unieszkodliwienie. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność pełnej przejrzystości wobec administracji.
Kto ma obowiązek rejestracji?
Najbardziej restrykcyjny obowiązek dotyczy wszystkich podmiotów, które wytwarzają odpady niebezpieczne. Nie ma tutaj znaczenia ilość – nawet niewielka partia tego rodzaju odpadów oznacza konieczność wpisu do RPGR.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku odpadów innych niż niebezpieczne. Tutaj obowiązek rejestracji zależy od progów ilościowych, które nie są jednolite w całym kraju, lecz ustalane przez wspólnoty autonomiczne. Może się więc zdarzyć, że w jednym regionie mała firma nie będzie zobowiązana do wpisu, a w innym – przy identycznej działalności – już tak. To sprawia, że każdy przedsiębiorca powinien dokładnie sprawdzić lokalne przepisy w miejscu, w którym prowadzi działalność lub gdzie powstają jego odpady.
Jak wygląda proces rejestracji?
Rejestracja do RPGR nie odbywa się przez jedno centralne „okno”, jak w polskim BDO. W Hiszpanii każda wspólnota autonomiczna posiada własną platformę elektroniczną i własny zestaw procedur. Firma, która musi się wpisać, korzysta więc z systemu właściwego dla swojego regionu.
Przykładem jest SDR w Katalonii, jeden z najbardziej rozbudowanych systemów w całym kraju, w pełni działający online. W innych wspólnotach procedury mogą być prostsze lub bardziej tradycyjne, ale generalnie trend jest taki, że proces rejestracji coraz częściej odbywa się elektronicznie. Po jego zakończeniu firma otrzymuje numer identyfikacyjny środowiskowy.
Numer NIMA – klucz do systemu
Najważniejszym efektem rejestracji w RPGR jest otrzymanie numeru NIMA (Número de Identificación Medioambiental). To unikalny identyfikator przypisany do zakładu lub przedsiębiorcy, który pełni w hiszpańskim systemie podobną rolę jak polski numer rejestrowy BDO.
Numer NIMA jest niezbędny we wszystkich procedurach odpadowych. Pojawia się w dokumentach dotyczących przewozów odpadów, w rocznych raportach przekazywanych do administracji, a także w zgłoszeniach związanych z transportem transgranicznym. Innymi słowy – bez NIMA nie można legalnie działać w obszarze gospodarowania odpadami w Hiszpanii.
Na pierwszy rzut oka może wydawać się to tylko biurokratyczną formalnością, zwłaszcza dla firm działających głównie w e-commerce, które same nie produkują dużych ilości odpadów. W rzeczywistości numer NIMA jest absolutną podstawą zgodności z prawem. Brak tego identyfikatora oznacza funkcjonowanie poza systemem, co naraża przedsiębiorcę na bardzo dotkliwe sankcje. Zgodnie z Ley 7/2022 kary mogą sięgać setek tysięcy euro, a w przypadku najpoważniejszych naruszeń – nawet kilku milionów.
Obowiązki producentów odpadów w Hiszpanii
Prowadzenie wewnętrznego rejestru odpadów
Każda firma działająca w Hiszpanii, która wytwarza odpady, ma obowiązek prowadzenia tzw. archivo cronológico, czyli wewnętrznego rejestru odpadów. To nie jest prosta tabelka stworzona dla własnych potrzeb, ale pełnoprawna dokumentacja, którą w razie kontroli analizuje administracja. Rejestr musi zawierać wszystkie podstawowe informacje o powstałych odpadach – od kodu LER/CER zgodnego z europejskim katalogiem odpadów, przez ilość i rodzaj, po datę przekazania, dane odbiorcy, przewoźnika i sposób zagospodarowania, czyli to, czy odpady trafiły do recyklingu, odzysku czy na unieszkodliwienie.
Co istotne, dokumentacja ta musi być prowadzona w formie elektronicznej i przechowywana przez co najmniej trzy lata. Dzięki temu możliwe jest prześledzenie całego cyklu odpadu – od momentu powstania aż po jego ostateczne zagospodarowanie. Nawet niewielkie firmy nie są z tego obowiązku zwolnione. W praktyce często kończy się to tym, że przedsiębiorcy wdrażają prosty system raportowania, oparty na arkuszach kalkulacyjnych albo modułach księgowo-magazynowych, a w większych podmiotach stosuje się specjalistyczne oprogramowanie środowiskowe.
Roczne deklaracje i raporty
Na podstawie danych zgromadzonych w archivo cronológico firma musi co roku przygotować memoria anual de residuos, czyli roczny raport o odpadach. Dokument ten trafia do administracji właściwej wspólnoty autonomicznej, zazwyczaj poprzez dedykowany portal elektroniczny. Raport obejmuje ilości wytworzonych odpadów, ich kategorie i kody LER, sposób przechowywania i zagospodarowania oraz dane odbiorców i przewoźników.
Administracja traktuje go jako narzędzie kontroli, które pozwala ocenić, czy przedsiębiorstwo wypełnia obowiązki związane z gospodarką odpadami w sposób prawidłowy i zgodny z prawem. Dla firmy oznacza to dodatkowy obowiązek sprawozdawczy, ale jeśli rejestr prowadzony jest rzetelnie na bieżąco, przygotowanie raportu staje się prostym podsumowaniem tego, co już zostało udokumentowane.
Warunki magazynowania odpadów
Kolejnym obowiązkiem jest przestrzeganie szczegółowych zasad magazynowania odpadów. Hiszpańskie przepisy wymagają, aby przedsiębiorstwo wyznaczyło dedykowaną strefę składowania, odseparowaną od pozostałej przestrzeni zakładu. Odpady niebezpieczne muszą być umieszczone w specjalnych, szczelnych i oznakowanych pojemnikach, dostosowanych do ich charakterystyki.
Nie chodzi tu wyłącznie o formalność – celem regulacji jest ochrona zdrowia pracowników, bezpieczeństwa klientów oraz środowiska. Zaniedbania w tym zakresie skutkują karami administracyjnymi, a w razie wystąpienia szkód, na przykład wycieku substancji chemicznych, przedsiębiorca może odpowiadać także cywilnie, a nawet karnie.
Gwarancje finansowe przy odpadach niebezpiecznych
Firmy, które wytwarzają lub gospodarują odpadami niebezpiecznymi, mają dodatkowy obowiązek ustanowienia gwarancji finansowych (fianzas). Mogą one przyjąć formę depozytu bankowego, polisy ubezpieczeniowej lub gwarancji instytucjonalnej. Ich celem jest zabezpieczenie potencjalnych kosztów związanych z usuwaniem skutków szkód środowiskowych.
Dla większości małych firm e-commerce obowiązek ten nie będzie miał zastosowania, bo nie generują one odpadów kwalifikowanych jako niebezpieczne. Warto jednak pamiętać, że do tej kategorii należą chociażby baterie, akumulatory, sprzęt elektroniczny czy chemikalia. Nawet niewielki sklep internetowy sprzedający elektronikę lub produkty chemiczne musi więc upewnić się, czy nie podlega pod przepisy wymagające dodatkowego zabezpieczenia finansowego.
Registro de Productores de Producto (RPP) – rejestr producentów opakowań
Podstawa prawna i znaczenie regulacji
Hiszpania, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, wdrożyła przepisy dotyczące rozszerzonej odpowiedzialności producenta (EPR), które wprost obejmują także opakowania. Najważniejszym dokumentem w tym zakresie jest Real Decreto 1055/2022, regulujące wprowadzanie na rynek produktów w opakowaniach oraz wszystkie związane z tym obowiązki przedsiębiorców.
Celem tego rozporządzenia jest zapewnienie, aby firmy sprzedające towary w opakowaniach nie kończyły swojej odpowiedzialności w momencie sprzedaży produktu. W hiszpańskim ujęciu przedsiębiorca odpowiada również za to, co dzieje się z opakowaniem po tym, gdy trafi ono w ręce konsumenta. W praktyce oznacza to konieczność rejestracji w krajowym systemie, udziału finansowego w kosztach recyklingu i odzysku oraz regularnego raportowania danych o masie wprowadzonych na rynek opakowań.
Kto ma obowiązek rejestracji?
Obowiązek wpisu do Registro de Productores de Producto – w sekcji dotyczącej opakowań – obejmuje bardzo szeroką grupę podmiotów. Najważniejsi są przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach na rynek hiszpański. Jeśli prowadzisz sklep internetowy i wysyłasz paczki do klientów w Barcelonie czy Madrycie, każdy element twojej przesyłki – karton, folia bąbelkowa czy taśma – staje się opakowaniem, które musisz raportować.
Pod ten sam obowiązek podlegają producenci i importerzy opakowań, a więc także firmy, które sprowadzają puste opakowania i oferują je klientom końcowym w Hiszpanii. Rejestr obejmuje również dystrybutorów i sprzedawców produktów w opakowaniach, nawet jeśli sami ich nie produkują. Innymi słowy, praktycznie każda firma mająca styczność z rynkiem opakowaniowym w Hiszpanii powinna znaleźć się w tym systemie.
Dla polskich przedsiębiorców rozwijających sprzedaż transgraniczną oznacza to, że już sama wysyłka paczki do hiszpańskiego konsumenta rodzi obowiązek rejestracji w RPP. Brak wpisu może prowadzić do problemów nie tylko z administracją, lecz także z platformami e-commerce, które coraz częściej wymagają od sprzedawców podania numeru rejestrowego.
Jak wygląda proces rejestracji?
Rejestracja odbywa się w pełni elektronicznie za pośrednictwem platformy MITECO e-Office prowadzonej przez Ministerio para la Transición Ecológica y el Reto Demográfico. W trakcie procedury przedsiębiorca podaje dane firmy, wskazuje rodzaje opakowań, które wprowadza na rynek, oraz deklaruje ich przewidywaną masę.
Po dokonaniu wpisu firma otrzymuje numer rejestrowy RPP, który staje się jej oficjalnym identyfikatorem w systemie. Numer ten musi być następnie umieszczany na fakturach i dokumentach handlowych, aby potwierdzał, że przedsiębiorca działa zgodnie z hiszpańskimi przepisami.
Roczne sprawozdania i obowiązki po rejestracji
Sama rejestracja to dopiero początek. Każdy przedsiębiorca musi co roku składać sprawozdanie dotyczące masy i rodzaju opakowań wprowadzonych na rynek. Termin jest ściśle określony – do 31 marca należy złożyć raport obejmujący poprzedni rok kalendarzowy.
Sprawozdania zawierają informacje o materiałach opakowaniowych, takich jak karton, plastik, szkło, aluminium czy drewno, a także o ich wadze i ilości. Dane te są podstawą do naliczania opłat recyklingowych, które zasilają krajowe systemy zbiórki i odzysku. W praktyce oznacza to, że im więcej opakowań trafia na rynek, tym większa odpowiedzialność finansowa po stronie przedsiębiorcy.
Współpraca z organizacjami odzysku
Ze względu na złożoność procedur wielu przedsiębiorców decyduje się na współpracę z systemami zbiorowych rozszerzonej odpowiedzialności producenta (SCRAP), takimi jak Ecoembes. Organizacje te przejmują na siebie część obowiązków związanych z raportowaniem i rozliczeniami, co znacznie ułatwia życie firmom, szczególnie tym, które nie mają rozbudowanych struktur administracyjnych.
Warto jednak pamiętać, że nawet jeśli przedsiębiorca korzysta z pomocy Ecoembes czy innej organizacji, to formalna odpowiedzialność za rejestrację i poprawność danych w RPP zawsze spoczywa na nim samym. Rejestr ma charakter publicznoprawny, dlatego nie można przerzucić całej odpowiedzialności na podwykonawcę czy organizację odzysku.
Transgraniczny transport odpadów – co trzeba wiedzieć?
Zgłoszenie uprzednie (notificación previa)
Przemieszczanie odpadów pomiędzy państwami Unii Europejskiej, w tym do Hiszpanii, odbywa się na podstawie rozporządzenia (WE) 1013/2006 oraz hiszpańskiej Ley 7/2022. Każda firma z Polski, która planuje przewozić odpady do Hiszpanii lub przez jej terytorium, musi dostosować się do tych regulacji.
W zależności od rodzaju odpadów procedura wygląda inaczej. W przypadku odpadów niebezpiecznych i większości odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia konieczne jest przeprowadzenie pełnej procedury zgłoszeniowej, czyli notificación previa, a następnie uzyskanie zgody właściwych władz. Odpady przeznaczone do recyklingu z tzw. zielonej listy objęte są natomiast uproszczonym trybem informacyjnym.
Zgłoszenie odbywa się elektronicznie w systemie eSIR (Sistema de Información de Residuos), który integruje dane z całego kraju. To właśnie tam składa się wszystkie informacje dotyczące transportu: rodzaj odpadów i ich kod LER, ilość, kraj pochodzenia, miejsce przeznaczenia oraz dane przewoźnika wraz z warunkami transportu. Dzięki temu administracja hiszpańska ma pełną kontrolę nad tym, jakie odpady wjeżdżają na terytorium kraju i co dzieje się z nimi później.
Warto pamiętać, że obowiązek zgłoszenia istnieje również wtedy, gdy odpady tylko tranzytem przejeżdżają przez Hiszpanię.
Numer NIMA w transporcie odpadów
Integralnym elementem każdego zgłoszenia jest numer NIMA (Número de Identificación Medioambiental). To unikalny identyfikator przypisany do zakładu lub firmy, który pozwala jednoznacznie powiązać transport z jego producentem i odbiorcą.
Bez numeru NIMA nie można legalnie przeprowadzić transportu odpadów do Hiszpanii. Zgłoszenie bez tego numeru nie zostanie zaakceptowane przez administrację, a sam transport będzie traktowany jako nielegalny. Numer pojawia się na wszystkich dokumentach przewozowych, w raportach i w formularzach w systemie eSIR.
Kary za brak zgłoszeń i rejestracji
Hiszpania bardzo restrykcyjnie podchodzi do kwestii związanych z gospodarką odpadami, a naruszenia w tym obszarze są surowo karane. Za poważne uchybienia, takie jak brak zgłoszenia transportu czy przewóz odpadów bez numeru NIMA, kary wynoszą od 2 001 do 100 000 euro. Najpoważniejsze naruszenia, w tym nielegalny przewóz odpadów niebezpiecznych, mogą kosztować firmę od 100 001 euro aż do 3,5 miliona euro.
W praktyce oznacza to, że lekceważenie procedur naraża przedsiębiorcę nie tylko na straty finansowe, lecz także na ryzyko utraty możliwości dalszego działania na rynku hiszpańskim.
Dlaczego to istotne także dla e-commerce?
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że temat transgranicznego transportu odpadów nie dotyczy małych sklepów internetowych. W rzeczywistości ryzyko pojawia się częściej, niż mogłoby się wydawać. Zwroty towarów mogą stać się odpadami, a import produktów zawierających baterie, elektronikę czy chemikalia sprawia, że firma może być objęta przepisami o transgranicznym przemieszczaniu odpadów.
Do tego dochodzi kwestia logistyki – odpady powstające w magazynach czy podczas przepakowywania produktów także mogą wymagać zgłoszenia i prawidłowego powiązania z numerem NIMA. Dla przedsiębiorców e-commerce oznacza to, że warto dokładnie sprawdzić, czy działalność nie podlega pod rygor transgranicznego przewozu odpadów, i w razie potrzeby zadbać o właściwą rejestrację.
Gdzie szukać oficjalnych informacji i wsparcia?
MITERD – centralne źródło informacji
Najważniejszą instytucją w Hiszpanii odpowiedzialną za regulacje w zakresie odpadów i opakowań jest MITERD (Ministerio para la Transición Ecológica y el Reto Demográfico). To właśnie na stronach ministerstwa można znaleźć najświeższe przepisy i akty prawne, a także wzory formularzy, przewodniki oraz dostęp do elektronicznej platformy Sede electrónica (e-Office). MITERD publikuje również oficjalne komunikaty i instrukcje, w których krok po kroku wyjaśnia, jak poruszać się po systemie Registro de Productores de Producto (RPP) czy jak korzystać z platformy eSIR do raportowania odpadów.
Dla przedsiębiorców spoza Hiszpanii MITERD stanowi najlepszy punkt wyjścia, bo gwarantuje dostęp do najbardziej aktualnych procedur i wzorów dokumentów. W praktyce oznacza to, że zanim zdecydujesz się na wsparcie doradcy czy organizacji odzysku, warto sprawdzić, jakie wytyczne znajdują się w oficjalnych źródłach.
Ecoembes – wsparcie w zakresie opakowań
W obszarze opakowań kluczową rolę pełnią tzw. systemy zbiorowej odpowiedzialności producenta (SCRAP). Największym i najbardziej znanym z nich jest Ecoembes, który zajmuje się recyklingiem i odzyskiem opakowań wykonanych z tworzyw sztucznych, papieru, kartonu i metali.
Ecoembes udostępnia przedsiębiorcom narzędzia, które znacznie ułatwiają wypełnianie obowiązków. Chodzi m.in. o platformę do rozliczeń i raportowania, kalkulatory pomagające obliczyć masę wprowadzanych na rynek opakowań oraz liczne poradniki, szkolenia i materiały edukacyjne. Warto podkreślić, że rejestracja w RPP odbywa się zawsze w MITERD, ale praktyczne rozliczenia i opłaty środowiskowe bardzo często obsługiwane są właśnie przez Ecoembes lub inne wyspecjalizowane systemy, takie jak Ecovidrio w przypadku szkła.
Firmy doradcze i kancelarie środowiskowe
Nie każdy przedsiębiorca musi samodzielnie zgłębiać zawiłości hiszpańskiego prawa środowiskowego. W praktyce wiele firm korzysta z usług lokalnych doradców i kancelarii specjalizujących się w rejestracjach, raportach i obsłudze procedur transgranicznych. Przykładem jest Ekin Consultoría, która nie tylko publikuje przewodniki, ale również oferuje kompleksową obsługę formalności w imieniu przedsiębiorców.
Dla polskich sklepów internetowych, które chcą wejść na rynek hiszpański, współpraca z doradcą może być najprostszym sposobem, aby szybko i bez ryzyka dostosować się do obowiązujących przepisów. Z punktu widzenia małej firmy to często inwestycja, która oszczędza czas i chroni przed kosztownymi błędami.
Lokalne systemy wspólnot autonomicznych
Hiszpania jest krajem zdecentralizowanym, dlatego obok instytucji centralnych istotną rolę odgrywają wspólnoty autonomiczne. Każda z nich ma własne portale i procedury związane z gospodarką odpadami.
W Katalonii funkcjonuje SDR (Sistema Documental de Residuos) – w pełni elektroniczny system rejestracji i raportowania, jeden z najbardziej zaawansowanych w całym kraju. Inne wspólnoty, jak Madryt, Walencja czy Kraj Basków, również posiadają własne narzędzia online, a szczegóły procedur mogą się różnić w zależności od regionu.
Dla przedsiębiorcy oznacza to konieczność sprawdzenia, jakie regulacje obowiązują w regionie, w którym działa jego firma lub gdzie trafiają jego produkty. To szczególnie ważne przy prowadzeniu działalności transgranicznej, bo brak znajomości lokalnych zasad może skutkować błędami formalnymi i niepotrzebnymi sankcjami.
Podsumowanie
BDO a hiszpańskie rejestry – najważniejsze różnice
Polski system BDO i hiszpańskie rejestry zmierzają do tego samego celu – pełnej kontroli nad przepływem odpadów i opakowań oraz zapewnienia, że koszty związane z ich zagospodarowaniem ponoszą przedsiębiorcy, a nie społeczeństwo. Różnią się jednak organizacją. Polska ma jeden scentralizowany system obsługiwany przez centralną platformę online, w której wszystko dzieje się w jednym miejscu. Hiszpania natomiast stosuje model bardziej rozproszony: działa tu Registro de Producción y Gestión de Residuos (RPGR) dla odpadów i Registro de Productores de Producto (RPP) dla opakowań, a dodatkowo wspólnoty autonomiczne prowadzą własne systemy i procedury.
Dla przedsiębiorcy z Polski oznacza to, że nie wystarczy poznać przepisy krajowe – trzeba także sprawdzić szczegółowe wymagania w regionie, w którym faktycznie prowadzi się działalność albo gdzie trafiają produkty. Brak tej wiedzy to prosta droga do błędów i konfliktu z administracją.
Dlaczego rejestracja i raportowanie są obowiązkowe
W Hiszpanii rejestracja i raportowanie nie są opcją, z której można skorzystać, ale bezwzględnym obowiązkiem prawnym. Dotyczy to zarówno dużych zakładów przemysłowych, jak i małych sklepów internetowych, które wysyłają paczki do hiszpańskich konsumentów. Każdy karton, foliopak czy koperta bąbelkowa staje się opakowaniem wprowadzonym na rynek i musi zostać uwzględniony w deklaracjach składanych do administracji.
Zlekceważenie tego obowiązku niesie poważne konsekwencje. Zgodnie z Ley 7/2022 kary administracyjne mogą sięgać od kilku tysięcy euro w przypadku lżejszych naruszeń aż do 3,5 miliona euro przy poważnych i bardzo poważnych przewinieniach, takich jak nielegalny transport odpadów czy brak wpisu do właściwego rejestru.
Co zrobić, aby uniknąć błędów i kar
Najbezpieczniejszym sposobem wejścia na rynek hiszpański jest oparcie się na sprawdzonych źródłach i profesjonalnym wsparciu. Punktem wyjścia są strony MITERD i elektroniczna platforma e-Office, które zawierają oficjalne formularze i wytyczne. Warto też korzystać z doświadczenia organizacji takich jak Ecoembes w przypadku opakowań czy Ecovidrio w odniesieniu do szkła. Dodatkowo, przed rozpoczęciem sprzedaży, trzeba sprawdzić przepisy obowiązujące w konkretnej wspólnocie autonomicznej, bo to tam często odbywa się obsługa formalności.
Jeżeli przepisy wydają się zbyt skomplikowane, dobrym rozwiązaniem jest skorzystanie z usług lokalnego doradcy ds. środowiska w Hiszpanii. To sposób, by mieć pewność, że wszystkie obowiązki są spełnione, a firma nie naraża się na kary.
Dzięki właściwemu przygotowaniu możesz działać spokojnie, rozwijać sprzedaż i zdobywać hiszpański rynek, wiedząc, że od strony środowiskowej wszystko jest pod kontrolą.
